4 نکته درباره عکس جنجالی وزیر ارتباطات و برکناری مدیر روابط عمومی
گزیده مطالب شماره 738
وقتی قرار نیست توضیحی ارائه شود چه نیازی به روابط عمومی و صرف این همه هزینه و پول و امکانات و انرژی است؟
عصرایران؛ رضا غبیشاوی- انتشار عکسهایی از مصاحبه وزیر ارتباطات با خبرنگار خانم شبکه روسی در مسکو، جنجالی شده است. خانم خبرنگار در کادر، حجاب کامل بر سر دارد اما در خارج از کادر، خانم دیگری بدون حجاب نشسته است. جنجال از آن جایی ناشی میشود که حجاب تنها برای داخل کادر الزامی بوده و نه خارج از کادر. به دنبال این اتفاق، هنوز وزارت ارتباطات یا وزیر توضیحی ارائه نکرده اما ناگهان مدیر روابط عمومی وزارت ارتباطات (مهدی سالم) بدون هیچ توضیحی برکنار شد تا جایی که این برکناری به این عکس جنجالی مرتبط شده است.
1- جای خالی اطلاعرسانی درباره برکناری رئیس مرکز اطلاعرسانی
درباره برکناری توضیح داده نشده است. تغییر مدیر «مرکز اطلاعرسانی و روابط عمومی»، نیازمند «اطلاع رسانی» است.
اینکه چرا این تغییر انجام شد؟ چرا به صورت ناگهانی انجام شد؟ چرا و چگونه یک مقام برکنار و مقام جدید منصوب شد؟ آیا این برکناری با انتقادات اخیر از عملکرد این وزارتخانه و شخص وزیر ارتباط دارد؟ آیا این انتقاد با انتشار عکس جنجالی ارتباط دارد؟
نکته اینکه مدیر برکنار شده را نمیشناسم و هیچ ارتباطی هم با او ندارم و حتی بارها با مواضع وی نیز مخالفت کردهام اما سوال اینجاست سازمانی که مسوولیت «اطلاعرسانی» درباره عملکرد و فعالیت یک وزارتخانه و مسوولان آن و از جمله وزیر است؛ خود نیازمند اطلاعرسانی و شفافسازی درباره سرنوشت مدیر خود است. نمیتوان در تاریکی، برکناری و انتصاب انجام داد و هیچ اطلاعرسانی به مردم نداشت. نمیتوان در راس وزارت «ارتباطات» حضور داشت و رئیس مرکز «اطلاعرسانی» را برکنار کرد بدون اینکه «اطلاعرسانی» در این باره داشت و خلاف «ارتباطات» عملکرد داشت و تنها به انتشار یک متن انتصاب رسمی اکتفا کرد. وقتی قرار نیست توضیحی ارائه شود چه نیازی به روابط عمومی و صرف این همه هزینه و پول و امکانات و انرژی است؟ وزارت ارتباطات و وزیر و مسوولان وزارتخانه به کارهای خود برسند و مردم و خبرنگاران هم سعی میکنند با حدس و گمان و شایعه از اتفاقات وزارت ارتباطات، مطلع شوند.
2- آیا برکناری با افشای عکس مصاحبه وزیر در مسکو مرتبط است؟
اگر بله اولا چرا وزیر درباره این عکس توضیح نمیدهد؟ ثانیا آیا مدیر روابط عمومی برکنار شد چون نتوانست مخفیکاری کند یا مخفیکاری موفقیتآمیز نبود؟
اگر مرتبط است یعنی اتفاق بدی افتاده است؟ این اتفاق بد چیست؟ این است که مردم و افکار عمومی از واقعیتها مطلع شدهاند ولو در حد یک عکس و جزئیات یک مصاحبه؟ یا اینکه حضور خانم بدون حجاب در چند متری وزیر اتفاق بدی است؟ یا اینکه افشای دوگانگی در مصاحبه وزیر با خبرنگاران خارجی اتفاق بدی است؟ اینکه وزیر خواسته بود برای بینندگان خود نشان دهد خبرنگار خارجی حجاب اسلامی کامل دارد اما انتشار عکس بزرگتر و کاملتر و شفافتر نشان داد این حجاب اسلامی ساختگی و جعلی است چرا که در خارج از کادر تلویزیونی خانم بدون حجاب قرار دارد. در اینصورت چرا وزیر درباره این اتفاق توضیح نمیدهد؟ اگر این عکس مصداق دوگانگی است چرا وزیر عذرخواهی نمیکند؟
آنچه این عکس را جنجالی و بسیای را عصبانی کرد این بود که به نظر میرسد و احتمالا درباره حجاب نوعی صحنهآرایی انجام شده تا بینندگان مصاحبه در ایران، فکر کنند خبرنگار خارجی، حجاب داشته اما انتشار عکس با کادر بزرگتر نشان داد اینگونه نیست و در خارج از کادر مصاحبه، خانم بیحجاب هم حضور دارد. این تصویر نوعی صحنهسازی و صحنهآرایی را در ذهن مخاطب ایجاد میکند. ضمن اینکه همزمانی این عکس با شدت گرفتن گشت ارشاد و گیر دادن به لباس و روسری دختران و زنان در ایران از یکسو و اعمال قفل کودک بر جستجوی گوگل برای کاربران ایرانی از سوی دیگر، بر جنجالیت عکس، افزود. اگر وزیر نسبت به حجاب زنان در دیدارهای دوجانبه یا هنگام مصاحبه حساسیت دارد چگونه است که دو زن با حجاب و بیحجاب در محل مصاحبه حضور دارند؟ اگر این حساسیت وجود دارد چرا وزیر به خارج از کشور سفر میکند؟
آیا در سفرهای خارجی و در دیدار با مقامات خارجی، همه خانمها را موظف میکنند روسری به سر و شلوار به پا کنند؟ عکس جنجالی مصاحبه وزیر ارتباطات با خبرنگار روسی، مرا به یاد خاطرهای از سفر به مسکو در شهریور 93 انداخت. بعد از نشست خبری ظریف و لاوروف وزیران خارجه ایران و روسیه، خبرنگار خانم شبکه پرس تیوی صداوسیما که مانند بقیه خبرنگاران روس و خارجی، بدون حجاب بود؛ برای ارائه گزارش مقابل دوربین رفت اما قبل از آن، روسری کوچکی به سر کرد؛ دو ساقبند مشکی به دست کرد و ساق دستان خود را تا مچ کاملا پوشاند. سپس مقابل دوربین قرار گرفت و گزارش ارائه کرد. بعد از گزارش هم روسری را برداشت و ساقهای مشکی را هم از دستانش کند و تمام. گزارشگران زن شبکه پرس تیوی و العالم (دو شبکه خبری انگلیسی زبان و عربی زبان صداوسیما) با حجاب مقابل دوربین حاضر میشوند اما بخشی از آنها واقعا محجبه هستند و برخی دیگر محجبه نیستند بلکه تنها مقابل دوربین و هنگام تهیه گزارش، حجاب بر سر میکنند یعنی تنها برای مدیران شبکه حجاب به سر میکنند نه به دلیل اعتقاد واقعی ذهنی به حجاب اسلامی و نوعی صحنهآرایی برقرار است.
3- جایگاه روابط عمومی کجاست؟
این اتفاق جایگاه واقعی روابط عمومی را در سازمانهای دولتی نشان داد. آیا قرار است روابط عمومی با پنهانکاری، واقعیتها را مخفی کند یا اینکه واقعیتهای خوب و بد، مثبت و منفی را برای مخاطبان اطلاعرسانی کند؟
4- اصول حرفهای در مصاحبه
-آیا خبرنگار خارجی خانم در گفتگو با مقام مسوول ایران باید حجاب داشته باشد؟ خیر. هیچ الزامی برای این موضوع نیست. وقتی خبرنگاران خارجی خانم به ایران سفر میکنند آنها و اعضای خانم کادر پشتیبانی، به دلیل شرایط ایران، حجاب دارند.
از جمله میتوان به مصاحبههای پرشمار خبرنگاران خارجی خانم با مقامات ایرانی در تهران اشاره کرد که شاید مصاحبه کریستین امانپور خبرنگار ایرانی– امریکایی سیانان با سیدمحمد خاتمی رئیسجمهوری در سال 76 اشاره کرد که بیش از همه در ذهنها باقیمانده است. روسای جمهوری و وزیران خارجه ایران هم در سفرهای سه دهه اخیر به نیویورک آمریکا برای حضور در نشست سازمان ملل متحد، مشتری دائمی خبرنگاران و رسانههای امریکایی بودند. در این مواقع هم معمولا خبرنگاران خانم با اینکه در هتل محل اقامت مسوولان ایرانی حاضر میشوند اما حجاب و روسری ندارند. همین خانم امانپور با سیدمحمد خاتمی، احمدینژاد و روحانی در مقام رئیسجمهوری و به هنگام سفر آنها به نیویورک مصاحبه داشته و در هیچ کدام هم حجاب یا روسری به سر نداشت.
–مصاحبهکننده و مصاحبهشونده براساس شرایط، میتوانند برای یکدیگر شرط تعیین کنند یا درخواستی را مطرح کند و طرف مقابل مخیر به پذیرش یا ردشرط یا خواسته است. مثلا مصاحبهشونده میتواند انجام مصاحبه را به داشتن حجاب یا روسری مصاحبهکننده خانم منوط کند و طرف مقابل هم مخیر به قبول یا رد آن است.