«شهید محمود صارمی» که در راه وظیفه خطیر خبرنگاری خود در معرفی و افشای چهره کریه گروه متحجر و پلید طالبان به شهادت رسید.
مقام مسوول، مقدس نیست هرچند برخی کارمندان تلاش کنند با تعریف و تمجید و چاپلوسی، او را به چنین جایگاهی برسانند.
به نظر میرسد مسوولان محترم روز خبرنگار را با روز آموزش خبر و خبرنویسی اشتباه گرفتهاند.
عصرایران؛ رضا غبیشاوی- به مناسبت روز خبرنگار، جملگی مسوولان ریز و درشت، دست به قلم شده و پیامهایی برای این سالروز نوشته و منتشر کردند. این پیامها کشکولی از همهچیز است از جملات کلیشهای و تکراری تا تذکر به خبرنگاران که چه چیز بنویسند و ننویسند. از تعیین طول و عرض دایره خبرنگاری تا اولویت خبرنویسی. به نظر میرسد مسوولان محترم روز خبرنگار را با روز آموزش خبر و خبرنویسی اشتباه گرفتهاند نکته اینکه بسیاری از این متنها بیش از آنکه پیام تبریک روز خبرنگار باشد نشانه ناتوانی در نوشتن یک متن ساده به زبان فارسی است. حالا که مسوولان گرانقدر به خود زحمت دادهاند و به مناسبت 17 مرداد سال قتل خبرنگار ایرانی محمود صارمی، پیام نوشتهاند؛ متن زیر هم به آنان ارائه میشود؛ باشد تا رستگار شویم.
1- اگر به عنوان مقام مسوول، در حد و اندازه این مسوولیت، نیستیم؛ بهتر است به سرعت از سمت خود کنارهگیری کنیم و به سمتی برویم که متناسب با شخصیت، تحصیلات، تجربه، دانش، معلومات، نگاه و جهانبینی ماست.
2- به عنوان مقام مسوول، به هیچ عنوان دروغ نگوییم چون دیر یا زود، واقعیت مشخص میشود و اعتبار و جایگاه فردی و سازمانی ما قربانی خواهد شد. اگر به هر دلیل دروغ گفتیم؛ عذرخواهی کنیم و مسوولیت آن را متوجه خبرنگاران و «شیطنت رسانهای» نکنیم.
3- بدانیم به عنوان مقام مسوول، حق مطلق نیستیم ما تنها یک طرف ماجرا هستیم و لاغیر. مقام مسوول، مقدس نیست هرچند برخی کارمندان تلاش کنند با تعریف و تمجید و چاپلوسی، او را به چنین جایگاهی برسانند. در هر ماجرا، طرفهای مختلفی وجود دارند که تنها یک طرف، مقام مسوول است. آنچه مقام مسوول میگوید معیار نیست و نیازمند راستیآزمایی خبرنگاران است.
4- خبرنگار، کارمند مقام مسوول نیست و موظف به انجام آنچه میگوید نیست و مقام مسوول هم حق دستور دادن به او را ندارد.
5- آنچه مقام مسوول میگوید یا انجام میدهد لزوما عین واقعیت نیست و همیشه صحت ندارد. ممکن است رفتار و گفتار و تصمیم مقام مسوول، نتایج مثبت یا منفی داشته باشد. در نتیجه رسانه و خبرنگار و روزنامهنگار، مسوولیت بررسی و راستیآزمایی رفتار و گفتار و تصمیم مقام مسوول را دارد. روزنامهنگار متعهد به عینیت جامعه است نه ذهنیت فلان مقام مسوول. اگر آن ذهنیت با عینیت سازگار نیست مشکل از انعکاسدهنده نیست.
6- خبرنگار و رسانه، ابزار تبلیغات و روابط عمومی مقام مسوول نیستند. پس چنین انتظاری هم نباید از آنها داشت. کار آنان، نقد عملکرد و گفتار مقام مسوول است.
7- به عنوان مقام مسوول، از تلاش برای ایجاد و تقویت شبه خبرنگاران و شبه رسانهها خودداری کنیم چون بینتیجه است. این «شبه»ها نمیتوانند جای «واقعی»ها را بگیرند و فقط مسوولان را به خطا میاندازند و جامعه را دچار مشکل میکنند.
8- به عنوان مقام مسوول از نقد و بررسی عملکرد و سخنان خود توسط خبرنگاران و رسانهها نهراسیم بلکه استقبال کنیم چون به سود ما و جامعه است.
9- به عنوان مقام مسوول، مصداق و عین دولت یا حکومت نیستیم. یک مسوول، تنها یک کارمند دولت یا حکومت است برای ارائه خدمات به شهروندان. نقد یک مسوول، به معنی نقد دولت یا حکومت یا… نیست. زیرسوال بردن یک مسوول به معنی زیرسوال بردن نهاد یا سازمانهای بالادستی نیست. جایگاه دولت، ارائه خدمات به مردم است و رسانه و روزنامهنگار، به نمایندگی از مردم مسوول نقد مسوولان و اطلاعرسانی به مردم است. جایگاه خادم بالاتر از مخدوم نیست.
10- از پنهانسازی خبرها و اتفاقات بهویژه خبرهای منفی در حوزه کاری خود خودداری کنیم چون بیفایده است و خبرنگاران و مردم دیر یا زود متوجه آن میشوند.
11- به عنوان مقام مسوول، صحیح و دقیق سخن بگوییم تا بعدا مجبور به تصحیح و تغییر متن خود نشویم. اگر نیاز به تصحیح شد از اتهامزنی به خبرنگاران و رسانهها خودداری کنیم و به تصحیح و تغییر بپردازیم. اگر خبری را نادرست گفتیم به سرعت تصحیح کنیم.
12- رسانهها قدرت جادویی و سحرآمیز ندارند که بتوانند خرابکاری احتمالی یک مقام مسوول را بپوشانند و تبدیل به عملکرد مشعشع کنند. رسانه وظیفه دارد واقعیتها را بیان کند چه مثبت چه منفی. به رسانه و کارکرد رسانه، نگاه واقعبینانه داشته باشیم. روزنامهنگار متعهد به عینیت جامعه است نه ذهنیت فلان مقام مسوول. اگر آن ذهنیت با عینیت سازگار نیست مشکل از انعکاسدهنده نیست.
13- به عنوان مقام مسوول، به روابط عمومی خود اختیارات کامل و کافی برای اطلاعرسانی و انتشار اخبار مثبت و منفی بدهیم. روابط عمومی، واحد تبلیغات سازمان نیست بلکه محل اطلاعرسانی سازمان است. هم مخاطبان و رسانه نیازمند اطلاعات صحیح و دقیق (مثبت یا منفی) هستند و این وظیفه روابط عمومی برای انتشار سریع خبرهای صحیح مورد نیاز آنهاست.
خودداری روابط عمومی از اطلاعرسانی سریع و اکتفا به واکنش و جوابیه، نه تنها زمینه را برای انتشار خبر جعلی، شایعه و خبرهای نادرست و غیردقیق فراهم میکند بلکه سازمان را در جایگاه بازنده جریان خبری قرار میدهد و از اعتبار سازمان و اعتماد مردم به آن میکاهد.
14- به عنوان مقام مسوول، از شکایت از خبرنگاران خودداری کنیم حتی اگر دادگاه به سود ما حکم دهد و کار خبرنگار واقعا نادرست باشد بازهم این روند، به ضرر مقام مسوول خواهد بود. به ارائه توضیح و جوابیه و انتشار آن اکتفا کنیم.
15- از زندانی کردن خبرنگاران و روزنامهنگاران خودداری کنیم و حمایت نکنیم.
16- در صورت تماس خبرنگاران برای کسب واکنش و توضیح، به عنوان مقام مسوول، بهتر است همکاری کنیم و توضیح دهیم.
17- به عنوان مقام مسوول، به «حق اشتباه» خبرنگاران احترام بگذاریم. این بخشی از کار خبری و خبرنگاران است. اگر در فعالیت خبری و اطلاعرسانی اشتباه رخ دهد عذرخواهی آنها را قبول کنیم.
18- از تلاش برای تعطیلی رسانهها خودداری کنیم و مانعی در مسیر فعالیت آزاد و حرفهای آنان نشویم.
19– به تقویت رسانهها و خبرنگاران، کمک و از آزادی و استقلال حرفهای آنها حمایت کنیم.
20- مقام مسوول، در برابر حوزه کاری خود مسوولیت دارد و مسوولیت مترادف توضیح و جوابگویی است. مقام مسوول در جایگاه توضیح و پاسخگویی است.