2برابر شدن جمعیت «زیرخط فقر» طی سه سال اخیر
25درصد جمعیت کشور حاشیهنشیناند
در موج اصلاحات ارضی میبینیم که فقط جمعیت نیروی فعال مهاجرت میکرده و پیوند و همدلی آنها با روستا از بین نمیرفته اما اکنون با پدیده تخلیه روستاها به طور کامل مواجه هستیم.
در 10سال گذشته بیش از 5بار شاهد سبقت شاخص cpi روستایی نسبت به شهری بودهایم که در هر کجای دنیا این مسئله اگر رخ میداد آنها دچار نگرانی میشدند.
رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با اشاره به نتایج برخی مطالعات انجام شده در زمینه فقر که از سوی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی انجام شده گفت: کشور در 10زمینه آسیبپذیر شده که یکی از آنها، حاشیهنشینی است؛ در حال حاضر میزان جمعیت حاشیهنشین از 25درصد کل جمعیت کشور در حال عبور است.
به گزارش ایسنا، فرشاد مومنی رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با مدیران و برخی از پژوهشگران موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی دیدار و گفتگو کرد که بخشی از سخنانش در ادامه میآید. وی با اشاره به نتایج بدست آمده از گزارش فقر در موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی درخصوص وضعیت نامطلوب فقر در روستاها و توجه به این نکته که جمعیت زیر خط فقر در روستاها بیش از جمعیت زیر خط فقر شهری است گفت: گفته میشود هر سیاست فقرزایی که در دستور کار قرار میگیرد با اینکه ممکن است ابتدا به ساکن و در ظاهر بر جامعه روستایی بیتاثیر باشد اما نتایج آن نشان میدهد که آسیبپذیری جامعه روستایی از این سیاستها بیشتر است.
وی گفت: در 50سال اخیر یک مطالعه نداریم که غیر از این را گفته باشد در سال 1383 بانک جهانی در مورد شوک قیمت بنزین مطالعهای را انجام داد و کتابی با عنوان «اقتصاد ایران از نگاه بانک جهانی» نیز منتشر کرده در این کتاب، آنها اظهار شگفتی میکنند چرا که تصور اولیهشان این بوده که تورمزایی قیمت بنزین بر روی خانوارهای روستایی کمترین تاثیر را میتواند داشته باشد اما پس از انجام محاسبات به این نتیجه رسیدهاند که زیان رفاهی خانوارهای روستایی از این بابت دو برابر خانوادههای شهری است. البته این مسئله جدیدی نیست و تمام مطالعات قبلی هم بر این موضوع تاکید دارند اما موضوعات تکاندهنده در حال رخ دادن است که نظام پایش ما دچار فلج مغزی شده و شاید بدیهیترین چیزها را نمیبیند.
مومنی ادامه داد: در 10سال گذشته بیش از 5بار شاهد سبقت شاخص cpi روستایی نسبت به شهری بودهایم که در هر کجای دنیا این مسئله اگر رخ میداد آنها دچار نگرانی میشدند چراکه این شاخص بر پنج مورد دلالت دارد که اساس امنیت ملی را متزلزل میکند و توسعه را ناممکن میسازد. وی با بیان اینکه باب اندیشهورزی مسئلهمحور و با کیفیت تا حد زیادی مسدود شده، اظهار کرد: کشور در 10زمینه آسیبپذیر شده که یکی از آنها، حاشیهنشینی است؛ در حال حاضر میزان جمعیت حاشیهنشین از 25درصد کل جمعیت کشور در حال عبور است، این مساله، نشاندهنده آن است که در آن دوره، به اعتبار اینکه بر روی ارتقای بنیه تولید فناورانه در بخش کشاورزی کار بایستهای انجام نشده بود و بخش اصلی اهتمام به خدمات عمرانی و زیرساختی فیزیکی اختصاص یافت، زمانی که اولین شوک از طریق سیاستگذاریهای غلط وارد شد، به هیچوجه آن خدمات در آن ابعاد بزرگی که ارائه شده بود، نگهدارنده جمعیت روستایی نبود و اکنون تعداد روستاهای خالی از سکنه ابعاد نگرانکنندهای پیدا کرده است.
وی اظهار کرد: در موج اصلاحات ارضی میبینیم که فقط جمعیت نیروی فعال مهاجرت میکرده و پیوند و همدلی آنها با روستا از بین نمیرفته اما اکنون با پدیده تخلیه روستاها به طور کامل مواجه هستیم و به نظر میرسد بهتر است در سال تدوین برنامه هفتم توسعه اهتمام ویژه در بحث حمایت اجتماعی به ویژه در مناطق روستایی داشته باشیم و به این نکات کلیدی توجه کنیم. مومنی گفت: نتایج پژوهشها بویژه مطالعه موسسه عالی پژوهش نشان میدهد که در دوره سه ساله 96 تا 99، جمعیت زیر خط فقر بیش از دو برابر شده و این نیازمند گفتگوهای جدی است و باید بررسی شود که چه عواملی موجبات ایجاد این شوک را فراهم کرده است!؟.
این استاد دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه اکنون نیازمند گفتگوهای ملی هستیم، ادامه داد: متاسفانه در برخی سطوح حتی نگاه به مسائل اجتماعی و اقتصادی نگاهی امنیتی پیدا کرده و این موجب میشود واکنشها خاموش بمانند و زمانی که اوضاع شکننده شد دیگر آن موقع، اعتراضات و واکنشها قابل پیشبینی و قابل جمع کردن نخواهد بود. وی اظهار کرد: این نحوه جهش جمعیت به زیر خط فقر در تاریخ بیش از صدساله کشور بیسابقه بوده و این امر نیازمند آن است که از دهها زاویه به آن نگاه شود، سطح آگاهی عمومی و نظام آموزشی و تربیتی کشور باید به موضوعاتِ کماهمیت، پشت کند و در مقابل به مسائل مبتلا و حیاتی در جامعه بنگرد.
مومنی با اشاره به نزدیک شدن به فصل بودجهنویسی در کشور گفت: رفاه را نمیتوان مستقل از تحولات فناورانه دید چراکه جزء حیاتیترین مسائل این است که آثار بنیه تولید ملی در مسائل سطح کلان دیده شود درحالی که اکنون به کلی نادیده گرفته میشود از طرفی فهم نظری از مسائل بسیار تعیینکننده است و در هدفگذاری برنامههای توسعه باید به آن توجه کرد. رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد گفت: تمام اهداف توسعه از سال 1327 تا برنامه ششم توسعه و اکنون در برنامه هفتم توسعه نیز تکرار میشود و این به معنی آن است که به فهم نظری دیر رسیدهایم و حتی یکی از اهداف کلیدی برنامه توسعه تاکنون محقق نشده است. به گزارش روابط عمومی موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی، وی ضمن تقدیر از تلاشهای انجام شده در موسسه عالی پژوهش تامین اجتماعی اظهار داشت: امیدوارم همه ما در شرایط کنونی و حساس کشور، نگاهی غیرسیاستزده و ملی به مسائل داشته باشیم.