غلامعلی جعفرزاده: نظارت را میتوان مغفولماندهترین وظیفه مجلس دانست. وظیفهای که هرچند ابزارهای متعدد و البته به لحاظ ساختار قانونی، قدرتمندی برای ایفای آن در اختیار قوه مقننه وجود دارد اما متأسفانه روش استفاده از این ابزارها چندان کارآمد و مناسب انجام یک نظارت مؤثر نبوده است. از دلایل اصلی این وضعیت دو چیز است؛ یکی برداشت و خوانش نادرست و غلط از این ابزارهای قانونی و دوم به کارگیری آنها در مسیرهای دیگری جز نظارت عمومی که عموماً با اهداف سیاسی یا منطقهای صورت میگیرد. از مهمترین آسیبهای عملکرد مجالس در ایران افول شأنیت ملی آن و درگیر شدن بیش از اندازه آن با مسائل محلی و اجرایی است که روز به روز تشدید میشود.
سفرهای استانی نمایندگان محترم دوره یازدهم هرچند با هدف و شعار افزایش کیفیت نظارت بر امور اجرایی صورت میگیرد اما در واقع همچنان در مسیر افول این کیفیت قرار دارد. چرا که به نظر میرسد این دست برنامهها با کیفیتی که صورت میگیرد، مجلس را یک قدم دیگر به سمت دور شدن از مسائل ملی و درگیری با مسائل محلی سوق میدهد. حضور نمایندگان در استانها و مناطق کشور برای آشنایی آنها با مشکلات قطعاً قدم خیر و مثبتی است به شرطی که در ادامه هم حساب شده رفتار شود. چه اینکه مصوبات در محل در این زمینه یک نقض غرض جدی است. جدای از اینکه معلوم نیست براساس چه اختیارات قانونی چنین اقدامی صورت میگیرد. سفرهای مکرر استانی و مصوبات سریع و پرتعداد در حاشیه این سفرها رسم نامیمونی بود که در دولتهای نهم و دهم پایهگذاری شد.
هرچند در ابتدا این کار با تشویقهای متعددی مواجه گشت اما در ادامه بهخوبی مشخص شد که تصمیمات حساب نشده، مطالعه نشده و بدون مبنا، آن هم با تعداد بالا و زیاد نه تنها گرهای از کار مملکت نمیگشاید بلکه میتواند باری روی اقتصاد کشور باشد. چه اینکه هماکنون طرحهای نیمهکاره همان زمان همچنان باری روی دوش اقتصاد هستند. طرحهایی که گاه آنقدر غیرکارشناسی بودند که حتی تکمیل شدنشان هم به سود اقتصاد نیست. با این اوصاف بهتر بود نمایندگان مجلس اگر واقعاً به فکر نظارت و کمک به دولت هستند، نتایج سفرهای استانی و دیدههای خود را به تهران میآوردند و در کارگروههای مشترکی آنها را در یک ظرف وسیعتر با نگاه ملی میریختند و به تصمیمات کلانتری در سطح نظام تصمیمگیری برای گرهگشایی قدم برمیداشتند. چه آنکه به تجربه میتوان گفت بعید است نتیجه سفرها و مصوبات فعلی چیزی بهتر و بیشتر از سفرهای استانی دولت احمدینژاد برای کشور باشد. مگر اینکه وجه تبلیغاتی آن برای برخی افراد مهم به نظر برسد. در نهایت نیز مضاف بر این باید افزود که وجه حقوقی این مصوبات نیز مسأله مهمی است که یک مجلس قانونمدار باید برای آن توجیه و دلیل قانونی داشته باشد.