تاکنون هیچ عاملی به اندازه دیکتاتوری به بشریت خسارت نزده، خون نریخته و فلاکت و بدبختی فراهم نکرده است. اگر مردم امریکا طی دو هفته آینده واقعا از شر آقای ترامپ راحت شوند باید جشن بگیرند و شکرانه بجا آورند که کشورشان از بلایی بزرگ نجات پیدا کرده است. او امید داشت که در دور دوم رای مردم را از آن خود کند و در کاخ سفید باقی بماند و به همین جهت برخی از ملاحظات را در کارها و تصمیمات خود دخالت می‌داد.
اگر او دوباره انتخاب می‌شد و دغدغه انتخاب مجدد را نداشت قطعا همه ابعاد وحشتناک شخصیت خود را به نمایش می‌گذاشت. تصور کنیم رییس‌جمهوری که در ماجرای کرونا برای مردم خویش مصیبت آفرید و سلامت آنها را به سخره می‌گرفت و امریکا را به بزرگ‌ترین کشور کرونازده دنیا تبدیل کرد و هواداران اوباش خود را تحریک به حمله به یک نهاد قانونی مهم کرد، شاسی‌های بمب اتم را در اختیار داشته باشد و… اما حوادث امریکا درس‌های مهم دیگری هم دارد مثلا هرکس می‌تواند ارزیابی کند که اگر چنین اتفاقی در کشورش می‌افتاد چه نتایجی به همراه داشت؟
مسلما در کشورهایی که حتی چرخش نسبی قدرت هم وجود ندارد اصلا طغیان یک رییس‌جمهور برای ماندن بر اریکه قدرت چندان معنایی نخواهد داشت ولی هرجا چنین تداولی کم یا زیاد وجود داشته باشد این نهادهای مستقل و قدرت جامعه مدنی است که نجات‌بخش و ثبات‌آفرین خواهند بود. امریکا را تکثر قدرت نجات داد چراکه اگر اجرای انتخابات در دست دولت بود و نهادهای نظارتی هم در نهایت به شخص اول کشور ختم می‌شدند، امکان نداشت که نام آقای بایدن به عنوان حائز اکثریت آرا از صندوق‌های رای بیرون بیاید.
به نظر می‌رسد اشتباه بزرگ ترامپ در تحریک ناشیانه هواداران خود و اصرار دیوانه‌وار برای ماندن در کاخ سفید، جریان ترامپیسم در امریکا که می‌رفت تا نقش‌آفرین و تاثیرگذار باشد را به شدت تضعیف کرد و اگر دولت آینده این کشور درست رفتار کند و جانب اقشار پایین و کارگران جامعه را بگیرد امکان افول ستاره عوام‌گرایی در این کشور فراهم می‌شود. درست مانند کشور ما که دولت‌های نرمال با کم‌توجهی‌های خود اقشار آسیب‌پذیر حاشیه را فربه می‌کنند و حاشیه‌ها علیه متن می‌شورند و عوام‌گرایی و پول‌پاشی‌های مصیبت‌بار مورد استقبال قرار می‌گیرد. در امریکا قرار شد برای کرونا ماهانه 600 دلار به اقشار آسیب‌دیده از کرونا بدهند، ترامپ اعلام کرد چرا 600 دلار؟ باید 200 هزار دلار به آنها بدهیم و این درست کلید عوام‌فریبی همه پوپولیست‌های عالم است که با سوءاستفاده از فقر محرومان برای خود سیاهی لشکر می‌آفرینند در حالی که کمترین اعتقادی به آنها ندارند.