مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم طی بیانیه‌ای درباره بدرفتاری با زندانیان در زندان اوین تاکید کرد: مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم ضمن ابراز تاسف و نگرانی شدید نسبت به اوضاع اسف‌بار زندان‌ها اعلام می‌کند: این ساختار و بدرفتاری‌های برآمده از آن با آیین عادلانه اسلام ناسازگار است و اصلاح جدی و فوری آن در راستای تحقق عدالت کیفری و تامین حقوق حداقلی زندانیان و همچنین نظارت مستمر بر وضعیت زندان‌ها ضرورت دارد. متن این بیانیه بدین شرح است: بسم‌الله الرحمن الرحیم- إنَّ الله یأَمُرُ باِلعَدلِ وَالإِحسانِ وَإیتاءِ ذِی القُربی وَینهی عَنِ الفَحشاءِ وَالمُنکَرِ وَالبَغی یعِظُکُم لَعلَّکُم تذََکَّرونَ (سوره نحل، آیه90).
فیلم‌های منتشر شده از زندان اوین که صحنه‌هایی دلخراش و شرم‌آور از بدرفتاری با زندانیان را نشان می‌دهد، پرده از وضعیت بسیار نابهنجار زندان‌ها در ایران برداشت و وضعیت عدالت در دستگاه قضائی و زندان‌ها را بیش از پیش زیر سوال برد و لطمه‌ای بزرگ بر حیثیت و اعتبار جمهوری اسلامی وارد ساخت. حسن رفتار با زندانیان یکی از اصول اخلاقی اسلام و عدالت کیفری است و شکنجه و بدرفتاری با آنان نقض حقوق اولیه و حداقلی است که هر زندانی طبق قوانین داخلی و حقوق بشر بین‌المللی از آن برخوردار است. امام علی(ع) در نامه خویش به مالک‌اشتر می‌فرماید: «دلت را سرشار از مهر و عطوفت به مردم گردان و چون حیوان درنده‌ای مباش که خوردن آنان را غنیمت می‌شماری، چه ایشان یا برادر دینی تو هستند یا در آفرینش با تو همانندند».
صحنه‌هایی که این فیلم‌ها برای قضاوت نزد افکار عمومی به نمایش گذاشت، گوشه‌ای بسیار اندک از تحقیر و بدرفتاری نظام‌مندی بود که در طول چند دهه گذشته نسبت به زندانیان اعمال می‌شده است. از دید عموم مردم، وقتی برخورد با زندانیان در زندان اوین (که در قیاس با دیگر زندان‌ها از امکانات و نظارت بیشتری برخوردار است) این‌گونه باشد، در زندان‌های دیگر اوضاع بسیار بدتر است. این وضعیت اسفناک، ریشه در ساختار ناعادلانه و تبعیض‌آمیز نظام تنبیه و مجازات حاکمیت دارد که زمینه را برای خشونت و بدرفتاری نسبت به زندانیان فراهم می‌کند. در این ساختار، تحقیر و سرکوب زندانی برای ایجاد ترس و وحشت، جایگزین رفتار عادلانه برای اصلاح و ندامت شده است.
در چنین ساختاری نه تنها بر رفتار مسئولان زندان نظارتی جدی صورت نمی‌گیرد، بلکه به آنان فرصت داده می‌شود که با تحقیر و سرکوب زندانیان اقتدار خود را به آنان نشان دهند. انداختن تقصیر این بدرفتاری‌ها بر گردن تنی چند از ماموران و نیروها، در واقع سرپوش نهادن بر این عامل اصلی و برخورد با معلول به جای علت آنهاست. به جای این باید به اصلاح ساختار و نظام حاکم پرداخت و زمینه‌های قانونی و اجرائی بروز چنین جرائمی را از بین برد. مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم ضمن ابراز تاسف و نگرانی شدید نسبت به اوضاع اسف‌بار زندان‌ها اعلام می‌کند: این ساختار و بدرفتاری‌های برآمده از آن با آیین عادلانه اسلام ناسازگار است و اصلاح جدی و فوری آن در راستای تحقق عدالت کیفری و تامین حقوق حداقلی زندانیان و همچنین نظارت مستمر بر وضعیت زندان‌ها ضرورت دارد. مسئولیت بروز این جرائم نیز در اصل بر دوش کسانی است که در جایگاه‌های برتر تصمیم‌گیری و اجرائی نظام قرار دارند و تاکنون در سخنان و مواضع رسمی خود بر آن سرپوش نهاده و وضعیت زندان‌ها را بسیار خوب جلوه داده و از آن دفاع کرده‌اند. اینک آنان نیز وظیفه پاسخگویی دارند و شایسته است در محکم‌های عادلانه محاکمه شوند.
عزل فرمانده یگان حفاظت زندان اوین
رئیس سازمان زندان‌ها تصویر نامه دستور عزل فرمانده یگان حفاظت زندان اوین در بهمن سال گذشته، به دلیل نظارت ضعیف بر عملکرد پرسنل را منتشر کرد. به گزارش تابناک، محمدمهدی حاج محمدی در توئیتر نوشت: واضح است که نصب دوربین برای ثبت تخلف و پیگیری آنهاست؛ همان‌طورکه سخنگوی محترم قوه قضائیه گفت، این تخلفات سابقه رسیدگی دارد؛ ولی فقط برای آرامش خاطر هموطنان عزیزی که نگران شده‌اند، تصویر دستور عزل فرمانده یگان حفاظت زندان اوین در 21 دی 1399 به دلیل نظارت ضعیف بر عملکرد پرسنل را منتشر میکنم.
تصمیم‌گیری سریع برای جلوگیری از طولانی شدن بازداشت‌ها
دادستان تهران با بیان اینکه هدف از انجام بازدیدها از زندان‌ها، بررسی وضعیت زندانیان از نزدیک است، گفت: دیدن فرد بازداشتی و زندانی توسط قضات پرونده و قاضی تصمیم‌گیرنده خیلی مهم و تاثیرگذار است؛ چراکه این روش هم باعث تسریع در تصمیم‌گیری‌ها می‌شود و هم اینکه قاضی پرونده از وضعیت و شرایط زندانی آگاه می‌شود. امروز، این بازدید در مجموعه زندان اوین با توجه به تاکیدات و دستور ویژه‌ای که حدود دوماه پیش ریاست قوه قضائیه نسبت به موضوع زندان و امور زندانیان صادر کرد، انجام می‌شود. علی القاصی‌مهر اظهار کرد: تاکید ریاست قوه قضائیه بر موضوع تعیین تکلیف وضعیت زندانیان است و اینکه قضات تصمیم‌گیرنده حتما در تحت‌نظرگاه‌ها، بازداشتگاه‌ها و زندان‌ها حضور پیدا کنند و شرایطی که فرد زندانی در آن قرار دارد را مورد بررسی قرار دهند. وی با اشاره به تاکیدات ریاست قوه قضائیه به منظور جلوگیری کردن از طولانی شدن بازداشت‌ها و زندانیان تحت قرار گفت: حتما باید در این زمینه در سریع‌ترین زمان و کوتاه‌ترین مدت تصمیم‌گیری شود و اگر ادامه بازداشت ضرورت ندارد، تصمیم مقتضی اتخاذ شود.