محسن هاشمی: به نظرم حذف نام ایشان امکان‌پذیر نیست و حتی این برخوردها شاید نام ایشان را در میان مردم بلندتر هم کند.
فرزند آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی با بیان اینکه آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی یکی از ارکان اصلی تأسیس، تثبیت و هدایت نظام جمهوری اسلامی بوده‌اند، گفت: «من فکر می‌کنم نمی‌توان نام ایشان را از انقلاب اسلامی حذف کرد. باتوجه به سابقه ایشان در قبل از انقلاب، دوران مبارزه و نقششان در تثبیت انقلاب و جنگ و نقششان در مجلس، قوه مجریه و بعد هم به عنوان مجمع تشخیص مصلحت نظام، حضورشان در کنار مقام معظم رهبری و بقیه دست‌اندرکاران نظام جمهوری اسلامی به نظرم حذف نام ایشان امکان‌پذیر نیست و حتی این برخوردها شاید نام ایشان را در میان مردم بلندتر هم کند؛ همین‌جوری که روزبه‌روز محبوبیت ایشان در جامعه دارد بیشتر می‌شود. شاید هم این روشی است که خداوند دنبال می‌کند تا ایشان محبوب‌تر شود».
مشروح گفت‌وگوی خبرنگار جماران با محسن هاشمی را در ادامه می‌خوانید:
آقای مهندس! پنجمین سالگرد رحلت آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی در سکوت خبری و بی‌توجهی رسانه‌های رسمی، به ویژه صدا و سیما گذشت؛ و خیلی برای مردم و علاقه‌مندان ایشان سنگین و غم‌انگیز بود. به نظر شما خطرات مهم حذف آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی از رسانه‌های رسمی، به ویژه صدا و سیما، چه خواهد بود و چه تبعات منفی را متوجه نظام خواهد کرد؟
همان‌طورکه اشاره کردید، این یک حسن جمعی است. یعنی در اجتماع این سؤال همچنان هست که چرا حداقل در روز سالگرد (رحلت ایشان)، آن‌طورکه باید و شاید به آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی پرداخته نمی‌شود. باتوجه به اینکه بالاخره ایشان یکی از ارکان اصلی تأسیس، تثبیت و هدایت نظام جمهوری اسلامی بوده‌اند. اتفاقا من به مناسبت سالگرد (رحلت آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی) به یک رادیو محلی به‌نام «رادیو سرو» دعوت شده بودم که رادیو موزه ملی انقلاب اسلامی و دفاع مقدس است. یک مقدار هم تعجب کردم که به تلویزیون دعوتی نکردند، ولی یک رادیو (از من دعوت کرده است). به آنجا رفتم و وقت مبسوطی گذاشتند و اتفاقا گفت‌وگو هم مستقیم بود و صحبت کردم. بعد از دست‌اندرکاران رادیو پرسیدم این رادیو جدید است؟! چون من تا به حال اسمش را نشنیده‌ام. گفتند بله؛ این یک رادیو محلی است و فقط در دایره 50 کیلومتری تهران پخش می‌شود.
این چه تصمیم و تدبیری است که سعی شود آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی کم‌کم به عنوان یک عنصر خارج از نظام معرفی شود؟!
اتفاقا آنجا چون پخش مستقیم هم بود، من از جناب آقای جبلی و دست‌اندرکاران نظام جمهوری اسلامی گلایه کردم که این چه تصمیم و تدبیری است که سعی شود آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی کم‌کم به عنوان یک عنصر خارج از نظام معرفی شود؟! می‌دانید که بدترین اثر این نوع تصمیمات و حرکت‌ها این است که یک عنصر مطلوب جامعه، فعال و مجاهد را بخواهید از نظام جمهوری اسلامی حذف کنید. مثلا من یادم هست سابق بحث‌هایی بود بر سر اینکه آیا نظام جلال آل‌احمد را جذب کند یا نکند؛ و تصمیم بر این شد که این‌جور افراد باید جذب نظام شوند و نباید اجازه بدهیم دیگران آنها را جذب کنند. مثلا آن موقع حتی در مورد صمد بهرنگی هم این حرف بود. بعدها چون گفتند کمونیست بودن صمد بهرنگی ثابت شده است، خیلی دنبال نام او نرفتند. ولی در مورد جلال یا سیمین، الان خانه موزه دارند و شهرداری تهران هر ساله سالگرد می‌گیرد.
مجموعا احساسشان این است که مطرح کردن آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی شاید تضعیف حاکمیت است
امروز من دیدم در تهران تصاویری از آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی را شهرداری در خیابان‌ها نصب کرده بود. البته فقط تعدادی؛ یعنی در این حدّ که بعضی از خیابان‌های مهم دارای این تصاویر بودند. شاید هم تا حالا برنامه‌ای در صدا و سیما از آیت‌ا… هاشمی پخش شده باشد؛ ولی هنوز خبری برای من نیامده است. ولی چیزی که شما اشاره کردید یک امر تقریبا بدیهی شده و فکر می‌کنم در چهارچوب سیاست‌های نظام است. بعد از اتفاقاتی که ایشان دیگر به نمازجمعه نرفتند و بعد اختلاف نظراتی در مورد نحوه هدایت جامعه پیش آمد، مجموعا احساسشان این است که مطرح کردن آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی شاید تضعیف حاکمیت است. می‌تواند این تفکر باشد.
آقای رئیسی هم به میان جرگه دوستداران آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی بیایند و نظراتشان را مطرح کنند
من یادم هست در دوره دوم ریاست جمهوری آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی که بعضی اختلاف‌نظرها پیش آمده بود، بعضا آیت‌ا… هاشمی می‌گفتند که این اختلاف‌نظرها قابل حل است؛ یعنی با گفت‌وگو قابل حل است. ولی در همان موقعیت یک عده‌ای شارح و توضیح‌دهنده یا تفسیرکننده بعضی از نظرات مقام معظم رهبری بودند که مستقیما به دولت حمله می‌کردند و سعی آنها بر این بود که اختلاف‌نظرها را افزایش دهند. کسانی این را دامن می‌زنند یا دنبال می‌کنند که دوست ندارند تفکر آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی طوری مطرح شود که نشان‌دهنده یک اختلاف یا راه جدید در نظام حکومت اسلامی است. این را هم بگویم که تا به حال هیچ عنصری ندیده‌ایم که مخالفت کند با ما که به عنوان خانواده یا دوستداران ایشان مراسم نگیریم؛ و همیشه این همکاری بوده است. در طول دولت آقای روحانی همیشه سالن اجلاس سران در اختیار گذاشته می‌شد و مقامات ارشد نظام می‌آمدند و سخنرانی می‌کردند. ان‌شاء‌الله در دولت آقای رئیسی هم باید این کار را دنبال کنیم که ایشان هم به میان جرگه دوستداران آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی بیایند و نظراتشان را مطرح کنند. شاید هم کوتاهی از ما است که سراغ نگرفته‌ایم، نرفته‌ایم یا با آنها تماس برقرار نکرده‌ایم. ولی اینکه چرا این حساسیت جدی وجود دارد که یک جوری به جامعه نشان داده شود که قرار است صدا و سیما کاری نکند، به نظر من سیاست غلطی است که باید ان‌شاء‌الله از بالا جلوی آن گرفته شود.
روش باید «جذب حداکثری» جوانان باشد
متأسفانه الان «دفع حداکثری» است
به جالبی خوبی اشاره کردید. خطراتی که این حرکت ممکن است متوجه جامعه کند و بالاخره بخشی از جامعه مخصوصا جوانان را از خدمات آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی محروم می‌سازد. این حرکت چه تبعات منفی متوجه نظام خواهد کرد؟
الان باید روش ما «جذب حداکثری» جوانان باشد ولی متأسفانه الان روش جذب حداکثری نیست و بلکه به صورتی «دفع حداکثری» است. تفکرات فقهی و دینی آیت‌ا… هاشمی می‌توانست منجر به جذب حداکثری جوانان شود. چون تفکری هست که اصلا دین در سیاست و اجرا دخالت نکند و یک تفکری هم هست که اگر دخالت می‌کند به سبک وهابی‌ها و سلفی‌ها کاملا قطعی و با فشار هر چیزی را به جامعه تحمیل کند. یک تفکر هم تفکر تسامح و تساهل است که کم‌کم جامعه را برای پذیرش محدودیت‌ها و احکام دینی آماده کند. این تفکر آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی بود که الان خیلی‌ها در حوزه و جامعه به آن اعتقاد دارند. حداقل این موضوع را می‌توانند مطرح کنند. بالاخره جاهایی هم اختلاف‌نظر بوده است. یادتان می‌آید که مقام معظم رهبری در خطبه نمازجمعه گفتند من آقای هاشمی را 59سال است می‌شناسم ولی در یک جاهایی باهم اختلاف‌نظر داشتیم. ولی به نظر من جاهایی که با هم نظر موافق داشتند خیلی بیشتر از جاهایی است که با هم نظر مخالف داشتند. حداقل می‌توانند روی آن بخش از نظرات موافق آیت‌ا… هاشمی را مطرح کنند و دلیلی ندارد بخشی که ایشان مثلا با بعضی از روش‌ها مخالف بودند را بزرگ کنند. ولی به نظر می‌آید بعضی‌ها در بخش افراطی جامعه سعی می‌کنند بیشتر افتراق‌ها را مطرح کنند که بعد به همان دلیل بگویند آقای هاشمی نباید مطرح شود.
نمی‌توان آیت‌ا… هاشمی را از انقلاب اسلامی حذف کرد
روزبه‌روز محبوبیت ایشان در جامعه دارد بیشتر می‌شود
باتوجه به اینکه نظام با نام آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی گره خورده، آیا آیت‌ا… هاشمی رفسنجانی حذف شدنی است؟ چرا؟
من در پیام‌هایی که بعد از رحلت ایشان خواندم، دیدم بهترین پیام را آیت‌ا… امینی دادند؛ که خدا رحمتشان کند ایشان هم الان در میان ما نیستند. ایشان نوشته بود، «من شما را زنده می‌بینم چرا که انقلاب همچنان باید زنده بماند». یعنی شبیه پیامی که امام برای بحث ترور داده بودند. من فکر می‌کنم نمی‌توان نام ایشان را از انقلاب اسلامی حذف کرد. باتوجه به سابقه ایشان در قبل از انقلاب، دوران مبارزه و نقششان در تثبیت انقلاب و جنگ و نقششان در مجلس، قوه مجریه و بعد هم به عنوان مجمع تشخیص مصلحت نظام، حضورشان در کنار مقام معظم رهبری و بقیه دست‌اندرکاران نظام جمهوری اسلامی به نظرم حذف نام ایشان امکان‌پذیر نیست و حتی این برخوردها شاید نام ایشان را در میان مردم بلندتر هم کند؛ همین‌جوری که روزبه‌روز محبوبیت ایشان در جامعه دارد بیشتر می‌شود. شاید هم این روشی است که خداوند دنبال می‌کند تا ایشان محبوب‌تر شود.
سازندگی اولویت نخست آیت‌ا… هاشمی
قابل کتمان نیست که آیت‌ا… هاشمی علاوه بر سازندگی در حوزه‌های دیگر هم دستاوردهای زیادی داشت به‌ویژه در سیاست‌ورزی. یک فعال سیاسی درباره تخریب‌هایی که علیه هاشمی بعد از انتخابات سال88 اتفاق افتاد و اینکه آیا این موج منفی علیه او تاثیرگذار بود گفت: به هرحال شخصیت‌های بزرگ همیشه مخالفانی هم داشته‌اند و این موضوع منحصر به مرحوم هاشمی رفسنجانی نبود. برخی از این انتقادها هم باید در زمانه خود مورد توجه قرار گیرد. برای مثال برخی منتقدان به این نکته اذعان داشتند که آقای هاشمی در دوره سازندگی بیشتر به دنبال سازندگی یا به تعبیری توسعه اقتصادی بوده و توسعه سیاسی را نادیده گرفته است. غلامعلی دهقان افزود: واقعیت آن است که آقای هاشمی در آن دوره اولویت اول را به سازندگی داد. این کار ممدوح و پسندیده‌ای بود چرا که جامعه ما پس از جنگ دچار خسارت‌های زیادی شده بود اما مرحوم هاشمی هیچ‌گاه با توسعه سیاسی مخالفتی نداشت که در رفتارها و تصمیمات ایشان چنین ادعایی ثابت می‌شود.