صاحبان این خانه‌ها هیچ‌گونه امکانات رفاهی و ساختمانی را در اختیار مستاجران قرار نمی‌دهند و به محض کوچک‌ترین اعتراض اسباب و اثاثیه مستاجران را به کوچه و خیابان می‌ریزند.
پریسا هاشمی، انصاف‌نیوز: یک رفتارشناس اجتماعی گفت: گسترش خانه‌های پرجمعیت مشارکتی یکی از عوارض گرانی‌ها و افزایش قیمت مسکن در تهران و حتی در مناطق حاشیه‌ای پایتخت است. خانه‌های اشتراکی از سال‌های دور در ایران باب بوده و سبکی از زندگی به حساب می‌‌آید. ساکنان این خانه‌ها مشخص بودند و باتوجه به فرهنگ ایران هرکسی نمی‌توانست در این خانه‌ها زندگی کند. حالا اما گرانی‌ها و افزایش قیمت مسکن، شهرنشینان را به سمت اجاره یا خرید خانه‌های اشتراکی در جنوب و حاشیه شهر تهران سوق داده است.
غافل از این که خانه‌های اشتراکی آسیب‌های اجتماعی و روانی بسیاری برای خانواده‌ها و فرزندان این خانوار در پی دارد و آسیب‌های رفتاری و معضلات اجتماعی عجیب و غریبی در جامعه به وجود می‌آورد. این درحالی است که در سال‌های اخیر در صداوسیما حداقل در دو سریال -دیوار به دیوار و دردسرهای عظیم- به زندگی اشتراکی خانواده‌ها در خانه‌های اینچنینی پرداخته شده است؛ که البته در این دو مورد به این نوع از زندگی با نگاهی مثبت و فارغ از آسیب‌های آن پرداخته شده است.
مجید ابهری، جامعه‌شناس و آسیب‌شناس رفتاری در گفت‌وگو با خبرنگار انصاف‌نیوز وضعیت خانه‌های اشتراکی و آسیب‌های ناشی از این خانه‌ها را تشریح و تاکید کرد: سال‌ها قبل در یکی از سریال‌های تلویزیونی خانه‌ای به‌نام «خانه قمرخانم» معروف بود. هر خانوار در یکی از اتاق‌های این خانه زندگی می‌کرد که هرکدام برای خود ماجرای جداگانه‌ای داشتند. او افزود: هیچ‌کس در آن زمان فکر نمی‌کرد روزی برسد که در جامعه و کشور ما چنین خانه‌هایی رونق گیرد و گرانی مسکن موجب اسکان هموطنان عادی و قشر متوسط در این خانه‌ها شود.
مجید ابهری با بیان این که در حال حاضر زندگی در خانه‌های اشتراکی به دو گروه و شکل در کشور و به ویژه در تهران و کلانشهرها رو به افزایش است، گفت: گروه اول آپارتمان‌های اشتراکی هستند که حداقل 2 و حداکثر 4 خانواده در یک آپارتمان کوچک به طور دسته جمعی زندگی می‌کنند. در این شرایط وضعیت آن‌ها از نظر بهداشتی، اقامتی و همزیستی عاطفی معلوم است. از سوی دیگر این خانواده‌ها حریم خصوصی برای آسایش روان و گپ و گفت‌های خانوادگی ندارند چه برسد به این که زوج‌های جوان امکانی برای فرزندآوری به دست آورند.
او با بیان این که گروه دوم خانه‌های قدیمی هستند، افزود: خانه‌هایی که دور تا دور آن اتاق وجود دارد این روزها مورد اقبال قرار گرفته است. این خانه‌های قدیمی فقط یک سرویس بهداشتی دارد و آشپزخانه و وسایل پخت‌وپز یا در اتاق‌ها یا مقابل اتاق هر شخص قرار گرفته است. این رفتارشناس تاکید کرد: از نگاه آسیب‌شناسی رفتاری، تقابل رفتار‌های افرادی که در این خانه‌ها زندگی می‌کنند سبب بروز اختلاف‌های پی‌در‌پی و متوالی می‌شود. همچنین بسیاری از خانواده‌ها با یکدیگر در تضارب بوده که این امر باعث بروز نزاع‌های خانوادگی می‌شود. در بعضی موارد روابط عاطفی موازی در خانوارها مسائل جدیدی را به وجود می‌آورد که زوجین در یک دوره زمانی با دو نفر رابطه دارند و روابط فرازناشویی در این خانه‌ها کم نیست.
او افزود: متاسفانه ساکنان این خانه‌ها از قشر کم‌درآمد و فرودست جامعه هستند و مسائل اقتصادی به فشار این روانی اضافه شده و ساکنان این خانه‌ها را با مشکلات عجیب و غریبی روبرو می‌کند. ناگفته نماند نه تنها تاکنون هیچ اقدامی در زمینه اسکان آسان و مسکن ارزان برای کاهش تعداد خانه‌های اشتراکی صورت نگرفته، بلکه قیمت مسکن روزانه افزایش می‌یابد و این معضلات هر روز بر دوش جامعه و خانواده‌ها سنگینی می‌کند.
زندگی در خانه‌های اشتراکی 50 سال به بالا
مجید ابهری به کلنگی و فرسودگی ساختمان‌ها در کوچه‌های باریک و بن‌بست اشاره و تاکید کرد: به دلیل ناایمن اما ارزان بودن این خانه‌ها مورد اقبال قرار گرفته است. خانه‌هایی که فرسوده هستند و هر لحظه احتمال بروز حادثه در این خانه‌ها وجود دارد. خانواده‌های آبرومند با ترس زیر سقف‌های ناایمن این خانه‌ها شب را به صبح می‌رسانند. اگر خدای نکرده در یکی از این خانه‌ها حادثه‌ای رخ دهد، کوچه‌ها آنقدر تنگ و باریک است که راه ورود آتش‌نشانی، اورژانس یا عوامل امدادی با مشکل بسیاری روبروست. درحالی که در امدادرسانی ثانیه‌ها مهم هستند بیشتر وقت نیروهای امدادی صرف پیدا کردن راهی ایمن برای رسیدن به این خانه‌ها برای امداد و نجات می‌شود. نیروهای امدادی باید راهی ایمن را پیدا کنند تا فرصت نجات افراد بیشتر را مهیا کنند.
این آسیب‌شناسی رفتاری بیان کرد: از سوی دیگر این خانه‌ها در مقابل ضعیف‌ترین زلزله‌ها کشتار بی‌اندازه و تاسف‌بار به جا خواهند گذاشت. همچنین محدود بودن سرویس بهداشتی و حمام نیز مشکلات بهداشتی و سلامتی فراوانی برای ساکنانش به وجود می‌آورد. او در ادامه افزود: مشخص نیست این خانواده‌ها تا چه زمانی باید این‌گونه مشکلات را تحمل کنند. متاسفانه امروزه شاهد هستیم که حداقل 2 و حداکثر 4 خانوار در آپارتمان‌های 60 الی 70 متری زندگی می‌کنند. این زندگی دسته‌جمعی هر روزه مشکلاتی بین کودکان و والدین به وجود می‌آورد که تشنج و گرفتارهای رفتاری از جمله عوارض و آسیب‌های اولیه آن است. زندگی اشتراکی در خانه‌های قدیمی که حداقل 50 سال قدمت دارند به دلیل ارزان‌تر بودن این‌روزها باب شده که بسیار خطرآفرین است و در صورت بروز یک حادثه کوچک در این خانه‌ها، شاهد اتفاق‌های بزرگ، تلخ و ناگوار خواهیم بود.
با کوچک‌ترین اعتراض اسباب و اثاثیه وسط خیابان است
مجید ابهری با بیان این که رعایت مسائل اخلاقی و شرعی در این خانه‌ها بسیار دشوار و تقریبا غیرممکن است، گفت: هیچ خانواده‌ای در این خانه‌ها، آزادی عمل و حریم خصوصی ندارد. محدودیت‌های تحمیلی در امور عقیدتی، اجتماعی و فرهنگی از جمله آسیب‌های این خانه‌هاست که موجب تشکیل پرونده‌های زیادی در قوه‌قضائیه و نیروی انتظامی می‌شود.
او در پاسخ به این‌که زنان در این خانه‌ها چه آسیب‌ها و مشکلاتی را متحمل می‌شوند؟ گفت: در این اماکن سخت‌ترین وظایف و بزرگ‌ترین دشواری‌ها بر دوش بانوان و دختران است چرا که از طرفی مجبور به رعایت مرزهای اخلاقی و دینی بوده و از سوی دیگر محدودیت‌های فیزیکی در این ساختمان‌ها سبب آزار و اذیت آن‌ها می‌شود. تضادهای اخلاقی و ارزشی در این خانه‌ها از اولین آسیب‌هایی است که زنان متحمل می‌شوند. محدودیت در رفت‌وآمد، استفاده از سرویس بهداشتی و شیرآب که هم برای آشامیدن است و هم شستشوی ظروف، کمترین آزار زنان در خانه‌های اشتراکی به ویژه خانه‌های قمرخانمی است. بروز آسیب‌های اجتماعی، تهدید آسیب‌های اخلاقی و قرار گرفتن در معرض تعرض‌های کلامی، جسمی و… از دیگر مشکلاتی است که زنان با آن دست به گریبانند.
مجید ابهری در پایان افزود: افراد در خانه‌های اشتراکی اجازه نصب دستشویی و ظرفشویی جداگانه ندارند. چرا که صاحبان این خانه‌ها فقط به فکر دریافت اجاره‌بها بوده و هیچ‌گونه امکانات رفاهی و ساختمانی را در اختیار مستاجران قرار نمی‌دهند و به محض کوچک‌ترین اعتراض اسباب و اثاثیه مستاجران را به کوچه و خیابان می‌ریزند.