درباره‌ی نامه‌ی 6/1 و 8/1 امام خمینی(ره) به مرحوم آیت‌ا… منتظری

حجت‌الاسلام احمد حیدری در یادداشتی که در اختیار انصاف‌نیوز قرار داده است، نگاهی داشته به نامه‌ی 6 و 8 فروردین امام به آیت‌ا… منتظری که در ادامه می‌خوانید:

رابطه امام و آیت‌ا… منتظری (رضوان‌ا… علیهما) در سال‌های 67–66 شکرآب شده بود. مخالفت شدید مرحوم آیت‌ا… منتظری با اعدام‌های اعضای منافقین در سال 67 هم، در نگاه امام دفاع ایشان از منافقین تلقی گردید لذا بسیاری از سخنان امام در سخنرانی‌های نیمه دوم 67 تا قبل از این نامه‌ها، بخصوص پیام ایشان به مهاجران جنگ تحمیلی (2/1/68) ناظر به سخنان و مواضع مرحوم آیت‌ا… منتظری و در جواب ایشان بود. بالاخره پیام 6/1/68 امام صادر شد که آن زمان به طور رسمی منتشر نشد. روز 8/1 هم پیام امام در جواب نامه 7/1 آیت‌ا… منتظری و قبول استعفای ایشان از قائم مقامی منتشر گردید.

بعد از وفات مرحوم امام هم با وجود بحث‌های فراوان در این زمینه، تا مدتی نامه 6/1 رسماً منتشر نشد؛ از طرف دیگر بعضی (ظاهرا بیت آیت‌ا… منتظری) سعی در تشکیک در اصالت این نامه و در مقابل بعضی دیگر (دفتر امام و…) سعی در اثبات اصالت آن دارند و به نظر می‌رسد این تلاش از دو طرف، چندان فایده‌ای برای نظام و آن دو بزرگ سفر کرده ندارد زیرا بدون شک در 6/1 امام نامه‌ای به آیت‌ا… منتظری نوشته و ایشان در جواب آن، استعفای خود را تقدیم کرده و به امام نوشته: «مرقومه شریفه مورخ 6/1/68 واصل شد. ضمن تشکر از ارشادات و راهنمایی‌های حضرت‌عالی به عرض می‏رساند. ..از حضرتعالی تقاضا می‌کنم به مجلس خبرگان دستور دهید مصلحت آینده اسلام و انقلاب و کشور را قاطعانه در نظر بگیرند و به من اجازه فرمایید همچون گذشته، یک طلبه کوچک و حقیر در حوزه علمیه به تدریس و فعالیت‌های علمی و خدمت به اسلام و انقلاب، زیر سایه رهبری حکیمانه حضرتعالی، اشتغال داشته باشم و اگر اشتباهات و ضعف‌هایی که لازمه‌ی طبیعت انسان است، رخ داده باشد، ان‌شاءالله با رهبری‌های حضرتعالی مرتفع گردد.» (صحیفه امام خمینی، ج21، ص333-334)

در ارتباط با دو نامه فوق چند نکته قابل توجه باورمندان به امام و انقلاب است: لحن نامه 6/1 امام بسیار تند است ولی نامه 7/1 آقای منتظری به ایشان با وجود ملاحظه نامه 6/1 امام، بسیار مؤدبانه و همانند نامه شاگرد به استاد و اعلام اطاعت و تبعیت از ایشان است که این خود نشانه‌ی سلامت نفس ایشان و شایسته تقدیر است. هنگام نگارش نامه 6/1، امام از آیت‌ا… منتظری بسیار دل‌خون بوده لذا به شدت به ایشان تندی می‌کند ولی هنگام نگارش نامه 8/1 این دل‌خونی بسیار التیام یافته و لذا نامه دوم، نامه استاد به شاگردی است که استاد صلاح دیده شاگرد در منصب مهم رهبری نباشد ولی او را مفید به حال اسلام می‌داند و دوام همراهی او با نظام را می‌طلبد.

به فرازهایی از نامه 8/1 توجه کنید: «جناب حجت‌الاسلام والمسلمین آقای منتظری (دامت افاضاته) با سلام و آرزوی موفقیت برای شما‏ (حال آن که نامه 6/1 بدون سلام و این‌گونه شروع می‌شود: «جناب آقای منتظری با دلی پر خون و قلبی شکسته…»). ..از اینکه عدم آمادگی خود را برای پست قائم مقامی رهبری اعلام کرده‏اید پس از قبول، صمیمانه از شما تشکر می‏نمایم… من به شما شدیداً علاقه‏مندم‏… من صلاح شما و انقلاب را در این می‏بینم که شما فقیهی باشید که نظام و مردم از نظرات شما استفاده کنند… جنابعالی ان‌شاءالله با درس و بحث خود حوزه و نظام را گرمی می‏بخشید». در نامه 6/1، امام چند توصیه تند به آقای منتظری دارد ولی در نامه 8/1 فقط یکی از آنها یعنی تصفیه بیت از افراد ناصالح و منع آمد و رفت منافقین به بیت توصیه شده است و از بقیه توصیه‌ها خبری نیست! به نظر می‌رسد نامه 6/1 در شرایطی خاص و ناشناخته، نوشته شده و امام در هنگام نوشتن آن به شدت رنجیده خاطر بوده و تندی کرده ولی دو روز بعد، به دلایلی که نمی‌دانیم، خاطر امام تا حدود زیادی نسبت به آقای منتظری التیام یافته لذا نه از آن تعابیر تند خبری است و نه از آن توصیه‌های شدید و غلیظ؛ بلکه لحن امام مهربانانه و استاد و شاگردی شده و توصیه هم، توصیه شاگرد به استاد باتوجه به شناخت او از روحیه و توانایی شاگرد است، لذا به نظر می‌رسد اصرار بر روی نامه 6/1 و اثبات اصالت یا مخدوش بودن آن، در غیر راستای مورد نظر امام و آیت‌ا… منتظری است. «در هر حال نامه 6/1 با نامه 8/1 منسوخ شده و وانهادن نامه ناسخ و چسبیدن به نامه منسوخ، نه صحیح است و نه مصلحتی را در بردارد». امید که در لغزش‌گاه‌ها به عصمت خدایی نلغزیم.